Εγγραφή Ναυτοπροσκοπικών Σκαφών στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ελλάδας
Η προσθήκη περισσότερων από 100 ξύλινων ναυτοπροσκοπικών σκαφών που χρησιμοποιούν το πανί «λατίνι» στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ελλάδας, ανακοίνωθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στις 6 Μαΐου. Η εν λόγω εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο αποτελεί εφαρμογή της σύμβασης που διασφαλίζει την πολιτιστική κληρονομιά, και αποδεικνύει τη σημασία της παραδοσιακής ναυτικής τέχνης για τη χώρα μας.
Το πανί λατίνι, ένα τριγωνικό ιστίο, έχει ιστορία πίσω στους αιώνες, και έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορα σκάφη ναυτικού, αλιευτικού και εμπορικού χαρακτήρα στη Μεσόγειο έως και τα μέσα του 19ου αιώνα. Σήμερα, το λατίνι αξιοποιείται κυρίως στον ναυτοπροσκοπισμό, με τα σκάφη να προσφέρουν την ευκαιρία για αναψυχή και εκπαίδευση σε νέους ηλικίας 7 έως 18 ετών, βοηθώντας τους να γνωρίσουν τις παραδοσιακές ναυτικές τέχνες και να εξερευνήσουν τις ελληνικές ακτές.
Ο κύριος Σταύρος Δημητρόπουλος, Γενικός Έφορος του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων και κυβερνήτης ναυτοπροσκοπικού σκάφους, τόνισε ότι οι Ναυτοπρόσκοποι διαθέτουν περισσότερες από 100 ναυτοπροσκοπικές λέμβους σε όλη την Ελλάδα. Από τη Θεσσαλονίκη έως την Κρήτη, πολλές πόλεις φιλοξενούν δραστηριότητες που εστιάζουν στην παραδοσιακή ναυτική τέχνη και την περιβαλλοντική συνείδηση.
Η Τέχνη της Ναυσιπλοΐας
Η παράδοση που συνδέει την ιστιοπλοΐα με το πανί λατίνι ενσωματώνει τεχνικές που συνδέονται με την παραδοσιακή ξυλοναυπηγική, το ράψιμο των πανιών και την αρμάτωση των ιστιοφόρων. Οι ναυτοπροσκοπικές λέμβοι φέρουν ιστιοφορία λατίνι με δύο λατίνια, τη «μεγίστη» και τον «ακάτιο», καθώς και ένα φλόκο, και χρησιμοποιούνται από παιδιά με την καθοδήγηση εκπαιδευμένων κυβερνητών, οι οποίοι έχουν λάβει πιστοποιήσεις από διεθνείς οργανισμούς.
Ο κύριος Δημητρόπουλος επεσήμανε τη σημασία των σκαφών ως εργαλείων που προάγουν την ομαδικότητα, τη συνεργασία, την ηγεσία και την επαφή με τη φύση. «Αυτές οι αξίες είναι κρίσιμες για την ανάπτυξη των νέων και την κοινωνία μας», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η Πολιτιστική Σημασία και οι Διεθνείς Σχέσεις
Η απόφαση για την εγγραφή της τέχνης της ναυσιπλοΐας με πανί λατίνι αναγνωρίζει τη σημαντική συμβολή αυτής της παράδοσης στην πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας. Ο κύριος Δημήτρης Μαρούσος, Έφορος της ειδικότητας των Ναυτοπροσκόπων, δήλωσε ότι η διάκριση αυτή ενισχύει την εκπαίδευση και τη διατήρηση της ναυτικής παράδοσης.
Η Ελλάδα συμμετέχει σε μια διεθνή υποψηφιότητα για την εγγραφή της τέχνης αυτής στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, σε συνεργασία με χώρες όπως η Ελβετία, Ισπανία, Ιταλία και Κροατία, προγραμματισμένη να κριθεί το 2026 από την UNESCO.
Τα νέα στοιχεία που εγγράφηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο περιλαμβάνουν επίσης το συγκεκριμένο «παναΰρι του ‘Αι Σουλά» από τη Ρόδο και την παραδοσιακή τεχνολογία παραγωγής κατραμιού. Σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού, τα Δελτία αυτών των στοιχείων επεξεργάστηκαν με τη συνεργασία κοινοτήτων και πολιτιστικών συλλόγων, με στόχο τη διαφύλαξη και μετάδοση των παραδόσεων στις νεότερες γενιές.
Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τόνισε τη σημασία αυτής της εγγραφής, επισημαίνοντας τη σημασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς ως το «ζωντανό αποτύπωμα» του πολιτισμού μας και αναγνωρίζοντας τη συλλογική προσπάθεια που απαιτεί η προστασία και η ανάδειξή της.