Η Ιστορία των Ρωμιών της Περγάμου μέσα από μια Ιστορική Φωτογραφία

Η φωτογραφία με τίτλο «Πανόραμα Περγάμου», η οποία προέρχεται από τα αρχεία της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, αποκαλύπτει σημαντικές πτυχές της ιστορίας των Ρωμιών της Μικρασιατικής Πολιτείας. Αυτή η ιστορική εικόνα, που χρονολογείται το 1908 και τραβήχτηκε από τον Γάλλο αρχαιολόγο Ζοζέφ Σαμονάρ, προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για την τοπογραφία της Περγάμου, επιβεβαιώνοντας έτσι πληροφορίες που μέχρι πρότινος ήταν γνωστές μόνο μέσα από προφορικές μαρτυρίες.

Στο αριστερό τμήμα της φωτογραφίας, διακρίνεται για πρώτη φορά μετά το 1922 ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων, ένα μνημείο που έως σήμερα θεωρείτο ότι δεν είχε διασωθεί ούτε μέσω φωτογραφιών. Ο ναός αυτός, που ανακαινίστηκε το 1870, αποτελούσε μια κλασική βασιλική Λεσβιακού τύπου με διακριτικά στοιχεία, όπως τα φεγγίτες που προσέφεραν φωτισμό στο εσωτερικό του.

Στο δεξί μέρος της φωτογραφίας απεικονίζεται ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής, ο οποίος υπηρέτησε ως ο τελευταίος Μητροπολιτικός Ναός της Περγάμου. Και αυτός, όπως ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων, ανήκε σε ρυθμό Λεσβιακής βασιλικής και παρακολούθησε τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις της πόλης.

Ανάμεσα στις δύο ενορίες, των Αγίων Θεοδώρων και της Ζωοδόχου Πηγής, είχε αναπτυχθεί μια ιδιαίτερη κοινωνική αντιπαράθεση, η οποία εκφραζόταν με τοπικά έθιμα και παραδόσεις. Κάθε Μεγάλη Παρασκευή, οι κάτοικοι των δύο κοινοτήτων συμμετείχαν σε μια διαδικασία περιφοράς των Επιταφίων, η οποία εξελισσόταν σε μια πρωτόγνωρη διαμάχη. Η παρέμβαση του Μητροπολίτη της Εφέσου, έρχεται να περιορίσει την ένταση που δημιουργούταν κατά τις χρονικές αυτές περιόδους.

Η φωτογραφία επίσης αποτυπώνει τον αρχαιολογικό χώρο του ιερού των Αιγυπτίων Μεγάλων Θεών, με τον Ναό του Σεράπιδος, ο οποίος με τη σειρά του συνδέεται με την ιστορία του πρώτου Επισκόπου της Περγάμου, Αντύπα. Τα ιερά του Οσίριδος και της Ίσιδος, που βρίσκονται στην περιοχή, αποκτούν με την επανάχρηση τους σαφή θρησκευτική διάσταση, αναδεικνύοντας την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Περγάμου.

Σήμερα, από τους δύο Ναούς δεν διασώζεται τίποτα, καθώς οι χώροι τους έχουν μετατραπεί σε κατοικίες ή άλλα κτήρια. Ωστόσο, η μνήμη των Περγαμηνών, η οποία συνδέεται με τις ρίζες και τις παραδόσεις τους, παραμένει ζωντανή, ενσαρκώνοντας την αντίσταση και την αντοχή τους, παρά τις καταστροφές του 1922 και τον εκτοπισμό τους από την γη τους.

Η φωτογραφία αυτή δεν είναι απλά μια καλλιτεχνική αναπαράσταση, αλλά ένα πολύτιμο ιστορικό ντοκουμέντο που μας συνδέει με τις ρίζες ενός σπουδαίου πολιτισμού και αναδεικνύει την υποχρέωσή μας να διατηρούμε ζωντανή τη μνήμη των προγόνων μας.