Η Δυναμική των Επιτοκίων και η Δασμολογική Πολιτική των ΗΠΑ

Η ταχύτερη μείωση των επιτοκίων είναι πιθανό να αποτελέσει μία από τις ελάχιστες θετικές συνέπειες των επιθετικών και απρόβλεπτων δασμών που επιβάλλει η Ηνωμένες Πολιτείες. Πριν τις ανακοινώσεις του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, σχετικά με τους «ανταποδοτικούς» δασμούς στις 2 Απριλίου, η προοπτική για μία νέα μείωση επιτοκίων της τάξης των 25 μονάδων βάσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στη συνεδρίαση της Μεγάλης Πέμπτης, 17 Απριλίου, φάνταζε δύσκολη. Όμως, οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι οι πιθανότητες για αυτήν την απόφαση αυξάνονται.

Αυτή η ενδεχόμενη μείωση θα είναι η έβδομη από τον Ιούνιο του 2024, μειώνοντας το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ στο 2,25%. Η νέα κατάσταση στο παγκόσμιο εμπόριο, που καθορίζεται από την Αμερική, έχει μεταβάλει τις μακροοικονομικές προοπτικές που επηρεάζουν τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, κυρίως σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη. Στις αρχές Μαρτίου, η ΕΚΤ προέβλεπε ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα ανακάμψει αναιμικά, με ρυθμό μόλις 0,9%% λόγω του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας.

Μετά την ανακοίνωση των ανταποδοτικών δασμών, που ανέρχονται σε 20% για τις περισσότερες εισαγωγές από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αναπτυξιακές προοπτικές επιδεινώθηκαν. Ακόμα και μετά τη μείωση του ποσοστού στο 10% για ένα διάστημα 90 ημερών, είναι αβέβαιο το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να εφαρμόσει αντίμετρα αν οι διαπραγματεύσεις δεν είναι ικανοποιητικές.

Την ίδια στιγμή, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ έχουν πληγεί αρνητικά, καθώς ήδη ισχύουν δασμοί 10%, και επιπλέον κλαδικοί δασμοί 25%% για προϊόντα όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα. Το νέο αυτό εμπορικό καθεστώς έχει επηρεάσει δραστικά τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οι οποίες αντιμετωπίζουν νέο επιχειρηματικό περιβάλλον.

Η αβεβαιότητα που προκαλείται από την εμπορική πολιτική επηρεάζει αρνητικά το επιχειρηματικό κλίμα και οδηγεί σε αναστολή επενδύσεων, μέχρις ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση με τους δασμούς. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι ο κίνδυνος επιδείνωσης των ήδη χαμηλών προοπτικών ανάπτυξης στην Ευρώπη είναι σαφής. Οι αρνητικές συνέπειες των δασμών αναμένονται περισσότερες από τις θετικές που μπορεί να προκύψουν από τη στροφή της Γερμανίας στην αύξηση των δημόσιων δαπανών, με προγραμματισμένες επενδύσεις 500 δισεκατομμυρίων ευρώ σε υποδομές για την επόμενη δεκαετία και σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών της.

Αν η ΕΚΤ προχωρήσει σε γρηγορότερη μείωση των επιτοκίων, αυτό μπορεί να προσφέρει στήριξη στην ευρωπαϊκή οικονομία, ιδιαίτερα καθώς ο πληθωρισμός κινείται σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί. Σύμφωνα με την Eurostat, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη μειώθηκε τον Μάρτιο στο 2,2%% και πλησιάζει στον στόχο του 2%. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι ο πληθωρισμός στον τομέα των υπηρεσιών έχει επίσης μειωθεί.

Η μεγάλη ανατίμηση του ευρώ σε σχέση με το δολάριο το τελευταίο δίμηνο, λόγω της δασμολογικής πολιτικής των ΗΠΑ, παρέχει περαιτέρω δυνατότητες μείωσης του πληθωρισμού, όπως συμβαίνει και με την πτώση στις τιμές του πετρελαίου, με το Brent να έχει υποχωρήσει στα 60-65 δολάρια το βαρέλι. Παρ’ όλα αυτά, ο πληθωρισμός ενδέχεται να αυξηθεί σε περίπτωση επιβολής δασμών από την ΕΕ σε αμερικανικά προϊόντα, όμως κάτι τέτοιο δεν αναμένεται πριν υπάρξουν ξεκάθαρες εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις.

Η σημερινή εικόνα υποδεικνύει ότι ο πληθωρισμός δεν φαίνεται πιθανό να απομακρυνθεί από τους προκαθορισμένους στόχους του, διατηρώντας έτσι συνέπειες και για την οικονομική πολιτική της ΕΚΤ συνολικά.