Νέα Ρυθμιστικά Μέτρα για την Απενεργοποίηση του ΑΦΜ

Το Υπουργείο Οικονομικών επανεξετάζει τους όρους απενεργοποίησης του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής και άλλων σοβαρών παραβάσεων, με αφορμή την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία έκρινε αντισυνταγματικό το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.

Με νομοθετική διάταξη που θα κατατεθεί τις επόμενες ημέρες στη Βουλή, αναμένεται να διαμορφωθεί ένα νέο αυστηρό και σαφές νομοθετικό πλαίσιο για την απενεργοποίηση του ΑΦΜ, που θα αφορά περιπτώσεις λαθρεμπορίου, ψευδών δηλώσεων, παραποίησης στοιχείων και φοροδιαφυγής. Σκοπός αυτής της εξέλιξης είναι η αποφυγή υπερβολών και η διασφάλιση των δικαιωμάτων των φορολογουμένων.

Παράλληλα, προγραμματίζονται τροποποιήσεις στο καθεστώς των χρηματικών εγγυήσεων για την επανενεργοποίηση του ΑΦΜ, ιδίως για πρόσωπα που έχουν πτωχεύσει ή καταδικαστεί για σοβαρές παραβάσεις.

Διατήρηση του Μέτρου Frozen ΑΦΜ

• Οι αρμόδιες πηγές τονίζουν ότι το βασικό εργαλείο της αναστολής του ΑΦΜ θα παραμείνει σε εφαρμογή, καθώς θεωρείται κρίσιμης σημασίας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την καταπολέμηση εικονικών προϊόντων.

• Σύμφωνα με στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), από το 2019 έως το 2024 αναστάλη η χρήση ΑΦΜ σε 796 περιπτώσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων σχετίζονται με «εξαφανισμένα» εμπορικά σχήματα με συμμετοχή σε ενδοκοινοτικές απάτες ΦΠΑ.

Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας του 2024 έκρινε αντισυνταγματικές τις εξουσίες που παρέχονται στη Διοικητή της ΑΑΔΕ σύμφωνα με τον νόμο 4174/2013, αναγνωρίζοντας ότι η αναστολή ή η απενεργοποίηση του ΑΦΜ αποτελεί «βαθιά παρέμβαση στην οικονομική ζωή» των φυσικών και νομικών προσώπων και ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας.

Προϋποθέσεις Αναστολής ΑΦΜ

Με τις τελευταίες αλλαγές στο Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, η ΑΑΔΕ έχει τη δυνατότητα να αναστέλλει τη χρήση ΑΦΜ ή να το απενεργοποιεί υπό τις παρακάτω συνθήκες:

• Ειδικές περιπτώσεις πτώχευσης του φορολογούμενου.
• Κατάσταση αφερεγγυότητας του φορολογούμενου.
• Αντικειμενικά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος δεν ασκεί οικονομική δραστηριότητα.
• Στοιχεία που υποδηλώνουν τη διάπραξη φοροδιαφυγής ή λαθρεμπορίας.
• Παραβίαση ή παραποίηση λειτουργίας των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών.
• Υποβολή ψευδών ή ανακριβών στοιχείων για την απόκτηση του ΑΦΜ.
• Εγγραφή στο φορολογικό μητρώο περισσότερες από μία φορές.

Η αναστολή του ΑΦΜ μπορεί να διαρκέσει από τρία χρόνια για περιπτώσεις φορολογικών δηλώσεων σχετικών με πτώχευση ή άλλες καταστάσεις αφερεγγυότητας, μέχρι πέντε χρόνια για λοιπές φορολογικές παραβάσεις. Ειδικά, στην περίπτωση ποινικής δίωξης για κακούργημα λαθρεμπορίας, η αναστολή διαρκεί μέχρι την παραπομπή στο ακροατήριο και εάν υπάρξει καταδίκη, η διάρκεια της αναστολής ισχύει όσο και η ποινή του.

Ο φορολογούμενος διατηρεί το δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την αφαίρεση του ΑΦΜ του. Για επιστροφή του ΑΦΜ σε φορολογικούς που έχουν καταδικαστεί για φοροδιαφυγή ή λαθρεμπόριο, οι χρηματικές εγγυήσεις κυμαίνονται από 3.000 έως 1.000.000 ευρώ, με τη διάρκεια της εγγύησης να είναι τουλάχιστον 2 χρόνια και το πολύ 6 χρόνια.

Ρεπορτάζ: Κώστας Τσάβαλος