Προκλήσεις και Ευκαιρίες για την Αναβάθμιση του Ακτοπλοϊκού Στόλου

Μέσα στον επόμενο μήνα αναμένεται η ολοκλήρωση και παράδοση της στρατηγικής μελέτης από την ανάδοχο εταιρεία, η οποία αφορά στην αντικατάσταση του ακτοπλοϊκού στόλου και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Το έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό 1.171.555 ευρώ.

Η μελέτη, που υλοποιείται σε συνεργασία με τη Μονάδα Στρατηγικών Συμβάσεων του ΤΑΙΠΕΔ, αποσκοπεί στην αξιολόγηση των διαθέσιμων τεχνικών και τεχνολογικών λύσεων για τον εκσυγχρονισμό των πλοίων, εστιάζοντας σε παραμέτρους όπως η ενεργειακή αποδοτικότητα, η ασφάλεια και η βιωσιμότητα.

Το τελικό παραδοτέο θα περιλαμβάνει επίσης το σχεδιασμό ενός εργαλείου χρηματοδότησης, το οποίο θα διευκολύνει την πρόσβαση των εταιρειών του κλάδου σε δανειακά σχήματα και άλλα χρηματοοικονομικά μέσα. Αυτή η κινήση αποτελεί προαπαιτούμενο για διαπραγμάτευση με τις αρμόδιες Διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την επιλεξιμότητα για χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους, καθώς και τη συμβατότητα με το πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων.

Εξελίξεις στα Ναυπηγικά Προγράμματα

Παράλληλα, οι ναυτιλιακοί όμιλοι Attica Group και Grimaldi πρωτοστατούν στην ιδιωτική πρωτοβουλία, εγκαινιάζοντας νέα ναυπηγικά προγράμματα. Η Attica Group έχει υπογράψει συμφωνία για την κατασκευή δύο υπερσύγχρονων πλοίων τύπου E-Flexer στην Κίνα, με προγραμματισμένη παράδοση το 2027. Τα νέα πλοία θα είναι «methanol ready» και «battery ready», επιτρέποντας τη λειτουργία τους με τρία διαφορετικά καύσιμα, γεγονός που ενισχύει τη βιωσιμότητα της εταιρείας. Επιπλέον, προγραμματίζεται η απόκτηση μεγαλύτερης χωρητικότητας ταχύπλοων Aero Catamaran.

Από την πλευρά της η Grimaldi Group συνεχίζει με ναυπήγηση εννέα νέων πλοίων τύπου Ro-Pax. Τέσσερα εξ αυτών θα ενταχθούν στον βασικό στόλο, τρία στη θυγατρική Finnlines και δύο στις Μινωικές Γραμμές. Το φιλόδοξο αυτό πρόγραμμα αξίας 1,5 δισ. δολαρίων αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025, με τα νέα πλοία να πληρούν σύγχρονες περιβαλλοντικές προδιαγραφές.

Η Αναδυόμενη Σημασία της Μεθανόλης

Η μεθανόλη αναδεικνύεται ως ένα ελκυστικό εναλλακτικό καύσιμο. Σύμφωνα με στελέχη του κλάδου, η τεχνολογία είναι πλέον ώριμη και δοκιμασμένη. Αυτές οι μηχανές απαιτούν μόνο μικρή προσθήκη MGO (Marine Gas Oil) και έχουν τη δυνατότητα για έγχυση νερού, περιορίζοντας τις εκπομπές NOx. Οι δεξαμενές καυσίμου μπορούν να προσαρμοστούν από υπάρχουσες δεξαμενές έρματος, εφόσον τηρηθούν τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας.

Η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία είναι έτοιμη να υποστηρίξει την κατασκευή νέων ακτοπλοϊκών πλοίων. Ωστόσο, χρειάζεται ενίσχυση της συνεργασίας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και η δημιουργία ενός μηχανισμού “Fund & Reward” που θα στηρίζει τον τομέα μέσω επαναεπένδυσης εσόδων από τον φόρο άνθρακα.

Εκτιμήσεις για την «Πράσινη» Μετάβαση

Για την ανανέωση του γηρασμένου ελληνικού ακτοπλοϊκού στόλου, εκτιμάται ότι απαιτούνται περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ, με στόχο τη συμμόρφωση στους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και την ενίσχυση της βιωσιμότητας του κλάδου. Η ανάγκη για στρατηγικές επενδύσεις έγινε εμφανής πρόσφατα στο 8ο Posidonia Sea Tourism Forum, όπου εξετάστηκαν οι προκλήσεις και τα επόμενα βήματα στον τομέα.

Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Ναυτιλίας, κ. Μανώλης Κουτουλάκης, τόνισε την ανάγκη αντικατάστασης 70-75 πλοίων έως το 2030. Υπογράμμισε την ανάγκη για εύρεση κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων μέσω διαλόγου με τη αγορά και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επιπτώσεις για τους Επιβάτες και την Αγορά Ναυτιλίας

Παράλληλα, οι ακτοπλοϊκές εταιρείες εστιάζουν στην ενίσχυση της προσφοράς | για τη θερινή περίοδο, έχοντας δηλώσει 47 ταχύπλοα για δρομολόγηση. Οι τιμές των εισιτηρίων παραμένουν συγκρατημένες, ενώ η μείωση των λιμενικών τελών κατά 50% προσφέρει δημοσιονομικό περιθώριο για πιθανές εκπτώσεις.

Η ακτοπλοϊκή αγορά εκτιμάται ότι είναι έτοιμη για τη θερινή περίοδο του 2025 με προοπτική πιο προσιτών τιμών, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την πίεση των αυξήσεων κόστους που προκύπτει από τους νέους κανονισμούς.

Η εποχή αυτή αποτελεί κρίσιμη φάση για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και την ποιότητα των μεταφορών στις νησιωτικές περιοχές, με τις ακτοπλοϊκές εταιρείες να επιδιώκουν να ισορροπήσουν την αγορά, μεταξύ της ανάγκης για βιωσιμότητα και της ελκυστικότητας για τους επιβάτες.

Επιτακτική η Ανάγκη για Στρατηγικές Παρεμβάσεις

Στις 15 Απριλίου 2025, η Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε την έναρξη κλαδικής έρευνας στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Η έρευνα αποσκοπεί στη διερεύνηση των συνθηκών ανταγωνισμού, των τιμών και της δομής της αγοράς, εξαιτίας των χρόνιων προκλήσεων του κλάδου. Σημαντικοί προβληματισμοί προέκυψαν από την αρχική χαρτογράφηση της αγοράς, υποδεικνύοντας την ολιγοπωλιακή διάρθρωση και την περιορισμένη είσοδο νέων εταιρειών.

Η έρευνα αναμένεται να δώσει κατευθύνσεις για πολιτικές βελτίωσης της λειτουργίας της αγοράς και για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του κλάδου και να προκύψει προς όφελος των επιβατών και της οικονομίας στο σύνολό της.